Kapalıçarşı'da sahte dolar alarmı... ANKA uzmanlara olan biteni sordu: "Daha yakalanmış bir tane 100 dolar, 50 dolar sahte parayı ortaya koyan yok"

 Piyasada sahte dolar olduğu ve bazı büfelerin alımı durduğu haberleri gözlerin Kapalıçarşı'ya çevrilmesine neden oldu. Bazı büfeler 50 ve 100 dolar alımını durdururken bazıları incelemelerini sıkılaştırdı. ANKA'ya konuşan uzmanlar, yetkili büfeler dışında alım yapılmamasını önerdi. Bazıları da, "Daha yakalanmış bir tane 100 dolar, 50 dolar sahte parayı ortaya koyan yok" dedi.

Haber: Edda SÖNMEZ - Kamera: Hakan KAYA 

(İSTANBUL) - Piyasada sahte dolar olduğu ve bazı büfelerin alımı durduğu haberleri gözlerin Kapalıçarşı'ya çevrilmesine neden oldu. Bazı büfeler 50 ve 100 dolar alımını durdururken bazıları incelemelerini sıkılaştırdı. ANKA'ya konuşan uzmanlar, yetkili büfeler dışında alım yapılmamasını önerdi. Bazıları da, "Daha yakalanmış bir tane 100 dolar, 50 dolar sahte parayı ortaya koyan yok" dedi.

Sahte döviz iddiaları alım ve satımlardaki duyarlılığı artırdı. Alarm durumuna geçen Kapalıçarşı'da uzmanlar olan biteni ANKA'ya şöyle anlattı:

"Burada şu anda bir karaborsa oluştu. Yani yüzde iki, yüzde bir buçuk komisyon alınmaya başlandı"

Para ve piyasa uzmanı Reşat Yılmaz:  "Eskiden de sahte dolarlar çıkardı ancak böyle 20 bin, 30 bin doların arasında bir tane 50'lik çıkardı. Ancak son dönemlerde o miktar çok yükselince herkes tedirgin olmaya başladı. Burası Türkiye'nin kalbi Kapalıçarşı, Tahtakale piyasası, burada sahte doları geçme ihtimali gerçekten çok zayıf. Ancak o ufak ilçeler için gerçekten çok büyük bir sıkıntı oldu diyebilirim. Çünkü vatandaşın eskisiyle yenisini ayırma şansı yok diyebilirim. Biz dahil alanın içinde olduğumuz halde biz bile dikkat etmezsek yanılabiliriz. Tabii bu süreç ne kadar sürer bu çok önemli. Yani yetkililerin bir açıklama yapmaları lazım. Tabii bu işi yapanlar hakkında da bir soruşturma açılması lazım, gerçekten çünkü ticareti de çok etkiledi. Yani neticede ülkenin ticareti daha çok dövize bağlı olduğu için herkes sıkıntıda. Örneğin  burada şu anda bir karaborsa oluştu. Yani yüzde iki, yüzde bir buçuk komisyon alınmaya başlandı. Yani bir an evvel bu sıkıntının ortadan kalkması lazım. Tabii makineler de para sayma makineleri yurt dışından geldiği için bunların güncellenmesi lazım. O güncellenme olayı da yaklaşık on beş yirmi günü bulur. Gene taşlar kısa zamanda yerine oturacaktır. Ancak herkesin çok uyanık olması lazım yani."

"Tedbir amaçlı şu anda piyasada sahtesi dolaşan dövizlerin bazılarının alımı durduruldu"

Para ve piyasa uzmanı Hacı Koçak: "25 yıldır döviz ticareti yapıyorum. Şimdi öncelikle şunu söyleyelim. Daha önceden de sahte dolarlar piyasada dolaşmaktaydı. Yalnızca  fiyatların bu kadar yükselmesi sonucu ve yetkili müessesenin vergi yükünün artması sonucunda bu iş birazcık karaborsaya döndü. Haliyle bunu fırsat bilen kalpazanların iştahı kabardı. Ve kolay para kazanmak için son dönemlerde daha yüklü miktarda basıma geçtiler. Bu yüzden de birazcık tedirginlik oluştu piyasada. Daha evvelden de vardı dediğim gibi. Yalnız ufak miktarlarda olduğu için sahte para sayma makinalarından geçmiyordu. Veyahut da döviz büroları bunlar az miktarda geldiği için elde kontrol ettikleri için bunları yakalayabiliyorlardı. Yalnız son dönemde basılan bu sahte paralar para sayma makinalarından, ATM'lerden geçtiği için yakalanması biraz daha zor oldu. Bu yüzden de tedbir amaçlı şu anda piyasada sahtesi dolaşan dövizlerin bazılarının alımı durduruldu.

"Yetkili müessese haricinde güvenilir yerler haricinde döviz alım ve satımı vatandaş yapmamalı"

Şimdi bunu vatandaşın anlaması mümkün değil. Öncelikle onu söyleyelim. Yani bazı farklılıklar var ama sürekli insanlar ellerinde  döviz bulunmadığı için ve dövizle alışveriş yapmadıkları için vatandaş anlayamaz. Sadece bunu yetkili müesseselerde, döviz bürolarında ve döviz ticaretinde çalışan insanlardan alınır.  İthalatçı ve ihracatçı firma personelleri bunları bilebilir. İnsanların anlaması mümkün değil. O yüzden yetkili müessese haricinde güvenilir yerler haricinde döviz alım ve satımı vatandaş yapmamalı.

"15, 20 günlük süreç içerisinde bu sorunun çözüleceğini tahmin ediyoruz"

Ben size şöyle elimde örnekleri olan dolarlardan göstereyim. Şimdi bu bahsetmiş bu 100 dolarlık banknot, mavi. Amerikan Merkez Bankası basmış olduğu son teknoloji ürünü ve son seri 100’lük banknot. Bunun taklidi biraz daha zor ve maliyetli olduğu için şu anda kalpazanlar bunu basabiliyorlar. Bu elimde görmüş olduğunuz 100’lük ve 50’lik banknotlar, beyaz 100 dolar dediğimiz ve 50’lik banknotlar. Bunların basımı biraz daha kolay ve maliyeti düşük olduğu için kalpazanlar şu anda bunlara yönelmiş durumda. Haliyle şu anda tedbir amaçlı kısa bir süreliğine döviz büroları bu 100 dolar ve 50 dolarları, beyaz 100 dolar ve 50 dolarların alımını durdurdular. Bu süreç  para sarma makinalarının güncellenmesi ve ticaretin normale dönmesi zamana kadar devam edecek diye düşünüyoruz. Bununla bir 15, 20 günü alacağını düşünüyoruz. Çünkü gerçi şu anda güvenilir müşterilerinden bankalar almaya başladılar bunları. Öyle bir duyum aldık. Yetkililerin de bu son dönemlerde sizin yapmış olduğunuz haberler sonucunda biraz daha bu işin üzerine düşeceklerini, makineleri bankalarının güncellemesi için biraz  daha aceleci davranacaklarını tahmin ediyoruz. 15, 20 günlük süreç içerisinde bu sorunun çözüleceğini tahmin ediyoruz.

"15 günlük Kapalıçarşı'da dolaşan bir dedikodu bu"

Takı Üreticileri ve İhracatçıları Derneği (TÜİD) Başkanı Mustafa Kamar, 

"Bu esasan dün evvelsi gün çıktı da yaklaşık bizim burada 15 günlük Kapalıçarşı'da dolaşan bir dedikodu bu. Hem 100 dolar hem 50 dolar değil. 100 doların eski versiyonu, 50 dolar dolarlıklarını da yeni versiyonu olarak algılamak lazım bunu. Bazı döviz büfeleri ‘100 doların eski versiyonunu, beyaz olanı ve 50 doların da yeni versiyonunu almıyoruz’ dediler. Şimdi şöyle bir şey var. Tabii bizim sağ olsun hani basın bazen her şeyi büyütür. Derler ya, şimdi o kadar son iki günde, üç gündür gazetelerde, dergilerde, sosyal medyada haber olmaya başladı ki bu, durduğunuz yer siyasi olarak değişik bir pozisyondaysa bunu alıp Türkiye'ye işte şu kadarlık kaçak altın, dolar geldi şu kadar bilmem ne geldi dedikodular ayyuka yapıyor. Veya komplo teorileri acayip yürüyor. 

"Daha ortada yakalanmış bir tane yüz dolar, elli dolar sahte parayı ortaya koyan yok"

Ya büyük ihtimalle bu bizim duyduğumuz bankalara götürdüğümüz zaman bankalar burada çok hassas ve ayırt edici bir rol yapıyor. Şimdi bankalar bunu almadığı için adam götürüyor bankaya, banka da diyor ki ‘geçmiyor makinadan’ diyor. ‘Biz bunu alamıyoruz’ diyor. O da alıyor döviz bürosuna diyor ki ‘abi diyor ben senden aldım banka almıyor’ diyor. O da diyor ki bir, iki, üç. Onlar götürüyorlar bankaya. Banka yine almıyor. Bunu kim alacak? Bunun sahte olduğunu kim bilecek? Sonunda paranın gittiği yer banka. Banka almayınca onlar da diyor ki bankanın almadığını ben niye alayım? Görüyor musunuz domino etkisini? ‘Banka almıyorsa ben niye alayım’ diyor. Şimdi sen duydun. Sen de diyorsun ki banka döviz büfesi almasa ben niye alayım? Ah bitti işte domino hepsi buradan filmler çıkar, buradan hikayeler çıkar. Esasında burada kontrol edilmesi gereken bu bana göre çok fazla asparagas bir şey. Daha ortada yakalanmış bir tane 100 dolar, 50 dolar sahte parayı ortaya koyan yok. Bakın dikkat edin. Ya birisi de desin ki bakın sahte 50 dolar bu, 100 dolar bu. Daha ortada bir şey yok ha. Daha yakalanmış dolar da yok. Ben görmedim. Hep lafta. Onun için burayla alakalı da herhalde bankalara ya makineler yenilenecek, ya makineler  kurgulanacak tekrar. Ondan sonra bu da düzelecek. Ama şu anda bende kendi şirketime yayınladım. Bakın nasıl etki yapıyor? Dedim ki eski 100’lük ve 50’likleri almayın. Al işte bu kadar basit."